با زیباترین صنایع دستی شهر‌های ایران آشنا شوید

 ایران سومین کشور تولیدکننده صنایع دستی از لحاظ تنوع در دنیا بعد از هند و چین است. صنایع‌دستی ایران شامل ۱۸ گروه، ۱۵۵ رشته و ۱۴۰ زیرمجموعه است و با وجود اینکه فرش از قدیمی‌ترین هنر‌های ایرانی به شمار می‌رود، اما زیرمجموعه سازمان صنایع‌دستی این کشور نیست. همینطور ایران با داشتن هشت شهر و دو روستای جهانی صنایع‌دستی، نخستین کشور دنیا از لحاظ ثبت شهر‌ها و روستا‌های جهانی است. تخمین زده می‌شود بیش از یک میلیون نفر در رشته‌های صنایع‌دستی مشغول به کارند که بسیاری از آن‌ها در شهر‌های دوردست و روستا‌ها کار می‌کنند.

از آنجا که کشور ایران تمدنی ۵ هزار ساله دارد و دارای سنت و فرهنگی غنی است بدیهی است که در آن شاهد تنوع بسیاری از هنر‌ها و صنایع دستی باشیم. در ایران تقریبا در تمام نواحی و مناطق اقلیمی و جغرافیایی شاهد هنری ماندگار به عنوان صنایع دستی هستیم.

سوزن‌دوزی، سفال‌گری، نمدمالی، گلیم بافی، کپوبافی، حصیربافی، سنگ تراشی، فیروزه تراشی، بلوچی‌دوزی، معرق، گیوه بافی و … از جمله صنایع دستی شهر‌های مختلف ایران هستند. ما نیز قصد داریم گوشه‌ای از این نماد‌های فرهنگ و هنر را به شما معرفی کنیم.

خاتم هنر آراستن سطح اشیاء با مثلث‌های کوچکی است که طرح‌های گوناگون آن همواره به صورت اشکال منظم هندسی بوده است. این شکل‌های هندسی را با قرار دادن مثلث‌هایی کوچک در کنار هم نقشبندی می‌کنند. می‌توان گفت، کار خاتم نقش‌های هندسی تشکیل شده از مثلث‌های سه پهلو (متساوی الاضلاع) است که از عاج، استخوان، چوب و مفتول برنج ساخته شده و معمولاً به ضخامت ۲ میلی متر در سطح خارجی یا سطح داخلی و خارجی اشیاء چوبی چسبانده می‌شود.

اصفهان: شهر جهانی صنایع دستی

اصفهان به عنوان «شهر جهانی صنایع دستی» نه تنها جایگاه نخست در زمینه صنایع دستی در ایران را دارد بلکه شورای جهای صنایع دستی نام این شهر را با توجه به این که دارای یک سوم از کل صنایع دستی ثبت شده جهان است، به عنوان شهر جهانی صنایع دستی به ثبت رسانیده است. از صنایع دستی اصفهان می‌توان به میناکاری، خاتم کاری، قلمزنی، فیروزه کوبی، قلمکار، کاشی کاری اشاره کرد.

---

صنایع دستی یزد

شهر یزد به دلیل صنعت نساجی و کاشی کاری‌اش زبانزد است. از صنایع دستی اصیل یزد می‌توان به ترمه‌دوزی، زیلوبافی، کاشی‌کاری، دارایی‌بافی و شَعربافی اشاره کرد.

صنایع دستی استان زنجان

صنایع دستی زنجان عبارتند از: انواع چاقو (قلم تراش، جیبی، دسته ملیله، کارد آشپزخانه و…) ملیله (انواع پایه‌های استکان، سینی، قاشق و چنگال غذا و چایخوری، کاسه، گلدان، قاب عکس و …) چارق (نوعی کفش روفرشی بسیار زیبای زنانه) و فرش و گلیم دست‌باف. از کار‌های دستی بومی زنجان ساخت وسایل نقره‌ای و بندرت طلایی بصورت ملیله‌کاری است که در اوایل فقط در زنجان معمول بود که در زمان رضاخان تعدادی از هنرمندان زنجانی به تهران و اصفهان کوچ کردند و این هنر ظریف را در آن شهر‌ها رواج دادند.

چارق‌دوزی یکی دیگر از هنر‌های دستی است که دست‌های ظریف هنرمندان زنجانی در تولیدشان مهارت ویژه‌ای دارند این چارق‌ها مشخصا زنانه بوده و استفاده از آن جنبه تشریفاتی و تفننی دارد.

حصیربافی از قدیمی‌ترین صنایع دستی و شاید کهن‌ترین آن‌ها در استان خوزستان است. امروز در نقاط مختلف خوزستان هرجا که دسترسی به برگ نخل و نی و ترکه امکان پذ یر باشد می‌توان حصیربافی را دید. شهر‌های آبادان، خرمشهر، شاد گان و دشت آزادگان از مراکز عمده تولید این محصول است.