قفل چالشتر از معروف‌ترین صنایع‌دستی دنیا

 

هنر قفل‌سازی از دوران ساسانیان در ایران رواج داشته

 

صنعت قفل‌سازی از گذشته‌های بسیار دور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و به دو شکل انسانی و حیوانی ساخته می‌شده است. قفل‌های ساخته شده در گذشته شامل دو نوع تصویری و هندسی و یا قفل‌های ثابت درب مانند کلون و قفل‌های فلزی مانند قفل فنری با کلید پیچی بوده‌اند.

 

قفل‌سازی از دوران ساسانیان در ایران رواج داشته و بعد از اسلام به ویژه در دوران صفویه به اوج خود می‌رسد. پیدایش و ساخت قفل‌های فولادی در دوران حکومت صفویه از سوی "استاد صنیع الصنایع"، تحولی بزرگ در این صنعت پدیدار کرد و باعث معرفی آن به مردم دنیا شد.

 

چالشتر که یکی از قدیمی‌ترین نقاط استان چهارمحال و بختیاری و یکی از نواحی شهرکرد است، از همان دوران صفویه، صنعت قفل‌سازی رواج یافته و به شهرتی جهانی رسیده است، به طوری‌ که قفل طلای درب کعبه، قفل چالشتری بوده که نشان اصالت یونسکو را هم دارد.

 

برای ساخت قفل از آهن، مس، برنج، طلا، نقره، فولاد و آلیاژهای آن استفاده می‌کنند.
همچنین هنر قفل‌سازی آمیخته با هنرهای قلمزنی، طلاکوبی، نقره‌کوبی و منبت‌کاری روی فلزات است.
البته قفل‌های چالشتری امروزه به عنوان یکی از تزئینات دکورهای گوناگون کاربرد دارد و در کمتر جایی دیده می‌شود که این قفل برای امنیت و حفاظت مورد استفاده قرار گیرد.
علت این امر هم رواج قفل‌های صنعتی به ویژه از نوع چینی در بازارهای مختلف است.

 

اساتید بزرگی همچون "عبدالله ریاحی چالشتری"، "احمد نیکزاد چالشتری"، "نقوی"، "نوربخش" و "محمدتقی رنجبر" از جمله افرادی هستند که در ساخت قفل‌های چالشتری از مهارت بسیار بالایی برخوردار بوده و توانستند تحولی بزرگ را در این صنعت خلق و ایجاد کنند.

 

قفل طلای درب کعبه قفل چالشتری بوده

 

به عنوان نمونه، قفل طلای درب خانه خدا (کعبه)، اثر "استاد عبدالله ریاحی چالشتری" بوده که سال‌ها پیش(در دوران قاجار) در سفر خود به مکه مکرمه و اقامت یک ساله‌اش در جوار حرم امن الهی، ساخته و نصب شده است که اکنون در موزه عربستان نگهداری می‌شود.

 

برای ساخت قفل 5 هزار و 500 گرمی درب کعبه از سوی "استاد عبدالله ریاحی چالشتری"، از فولاد، طلا و نقره استفاده شده است.
"استاد عبدالله ریاحی چالشتری"، حدود یک قرن پیش به دیار باقی شتافت.
از جمله قفل‌های اثر "استاد احمد نیکزاد چالشتری" هم قفل طلای موجود در موزه امام رضا(ع) بوده که برای ساخت آن از یک کیلو و 280 گرم طلا استفاده شده است.

 

همچنین کم وزن‌ترین قفل جهان نیز با یک و نیم گرم وزن، اثر "استاد احمد نیکزاد چالشتری" بوده که اکنون در موزه لوور پاریس و نمونه‌های دیگری از قفل‌های اثر وی در موزه‌های لندن، هامبورگ و شیکاگو نگهداری می‌شود.

"استاد احمد نیکزاد چالشتری" در سال 1367 دار فانی را وداع گفت و اکنون یکی از فرزندان پسرش به نام "یدالله" این حرفه هنری را پیگیری می‌کند.

https://mrbilit.com/mag/