هنر جاجیم بافی اردبیل

 

جاجیم بافی یکی از هنرهای اهالی استان اردبیل می‌باشد و جاجیم یکی از شاخص‌ترین محصولاتی است که توسط روستائیان استان اردبیل تولید می‌شود. بافت جاجیم در اکثر روستاها و مناطق عشایری اردبیل دارای سابقه دیرینه است و به علت وجود مواد اولیه در بین دامداران و عشایر تقریباً اغلب خانواده‌ها به این فن آشنائی دارند.

 

در استان اردبیل, منطقه خلخال, از نظر نوع بافت و میزان تولید آن, از مراکز مهم جاجیم بافی اردبیل به شمار می‌رود و جاجیم تولید شده در روستاهای شهرستان خلخال با سایر جاجیم‌ها متفاوت است. جنس نخهای استفاده شده در آن پشمی است.

 

 

در اکثر نقاط روستایی استان بافت جاجیم مرسوم است با این تفاوت که در نقاط مختلف, ترکیب رنگی و یا ظرافت نخ و نقوش, طرحهای مختلفی را ایجاد می‌نماید. نقوش رایج عبارتند از: گل سیب، گچی دیرناخی (ناخن بز)، سیرگا (گوشواره)، قرقره، بلی باقالی،جولما، بادامی، اوزوک گاشی (نگین انگشتر)، همیان و ... . ولی لازم به ذکر است که بالاترین حجم تولیدمربوط به عشایر اردبیل،خلخال، مشکین شهر، پارس آباد مغان، نمین، کوثر و بیله سوار می‌باشد.

 

موارد مصرفی چون زیرانداز، سجاده، پادری، رومیزی، روتختی، رویه کرسی، پشتی، رویه تکمیلی کیف و ساک و رویه مبل دارد و در کارهای تکمیلی به همراه چرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. نقش‌های جاجیم به دو صورت ساده و گلدار طراحی می‌شود. نوع ساده آن با تعییر رنگ تارها به صورت راه راه بافته می‌شود و نوع گلدار آن که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد به عنوان رویه کرسی, پشتی, انواع ساک و کیف به کار می‌رود. ابعاد جاجیم حدود 90 الی 120 سانتی متر مربع می‌باشد که برای بافتن آن حدود یک ماه زمان لازم است. پس از اتمام بافت و دوختن کناره‌های عرض جاجیم بر اساس نوع مصرف, قابل استفاده است.