به چه محصولی صنایع دستی می گوییم؟
بخشی از هنرهای سنتی است که حقیقت متعالی هنر را با فنون و مهارت‌های صنعتی متناسب آمیخته و با قابلیت تکثیر، در متن زندگی فردی و جمعی عرضه کرده است. صنایع دستی به محصولاتی اطلاق می‌گردد که کاملا توسط «دست» یا «دست و ابزار» تولید می‌گردد. صنایع دستی ایران مجموعه وسیعی از رشته‌ها و صنایع بدیع است که با محوریت هنر و ذوق زیباشناختی و خلاقیت اقوام ایرانی و با دید کاربری در زندگی مردم، تولید گردیده و از قدمتی به تاریخ کهن ایران برخوردار است.
به منظور شناخت هر چه بهتر هنرهای سنتی، تصمیم داریم تا در ایران نگری این هنرها را بر اساس طبقه‌بندی و گروه‌های مصوب صنایع‌دستی کشور با ارائه تصاویر، نمونه‌‌های بر جای مانده و آثار تولید شده معرفی کنیم. سپس به معرفی هر گروه و زیر مجموعه با تعاریف، تاریخچه، روش تولید، مواد اولیه، تجهیزات، نقوش و نمونه های استانی می پردازیم.
تعریف صنایع دستی
از مجموعه تعاریفی که برای صنایع‌دستی ارائه شده است، به نظر می‌رسد تعریف زیر که توسط گروهی از کارشناسان حوزه معاونت صنایع دستی ایران ارائه گردیده، دقیق تر و جامع تر باشد چرا که با وضعیت فعلی این هنر-صنعت ارزنده انطباق بیشتری دارد
ویژگی‌های صنایع دستی
با توجه به تعریف فوق و سایر تعاریفی که برای صنایع دستی ارائه شده، می‌توان ویژگی‌های زیر را برای محصولات دست ساخته یا همان صنایع دستی قائل شد:
- انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید توسط دست و ابزار و وسایل دستی. برای تولید هر یک از فرآورده‌های دستی، مراحل متعددی طی می‌شود ولی انجام کلیه این مراحل وسیله دست و ابزار و وسایلی دستی الزامی نبوده و چنانچه تنها قسمتی از مراحل اساسی تولید به این طریق انجام شود، محصول تولید شده با توجه به مواردی که در تعریف ذکر شد، صنایع دستی محسوب می‌گردد.
- حضور موثر و خلاق انسان در تولید و شکل بخشیدن به محصولات ساخته شده و امکان ایجاد تنوع و پیاده کردن طرح‌های مختلف در مرحله ساخت این گونه فرآورده ها
- تامین قسمت عمده مواد اولیه مصرفی از منابع داخلی
- داشتن باور فرهنگی (استفاده از طرح‌های اصیل، بومی و سنتی)
- عدم همانندی و تشابه فرآورده‌های تولیدی با یکدیگر
- عدم نیاز به سرمایه گذاری زیاد در مقایسه با سایر رشته‌های صنعت
- دارا بودن ارزش افزوده زیاد در مقایسه با صنایع دیگر
- قابلیت ایجاد و توسعه در مناطق مختلف (شهر، روستا و حتی در جوامع عشایری)
- قابلیت انتقال تجربیات و رموز و فنون تولیدی به صورت سینه به سینه و یا طبق روش استاد و شاگردی
Comments
Post a Comment