سوغات و صنایع دستی ایرانی

 کشور ما به دلیل دارا بودن تاریخ طولانی و همچنین اقوام و فرهنگ‌های مختلفی که در آن زندگی می‌کنند دارای پیشینه هنری درخشانی می‌باشد. اقوام ایرانی در جغرافیای مختلف با شرایط اقلیمی گوناگون هنرهای دستی فراوانی را ابداع کرده‌اند. این هنرها که در گذشته برای زندگی روزمره و احتیاجات انسان‌ها ساخته می‌شدند، امروزه با ورود ماشین‌آلات جنبه هنری پیدا کرده‌اند. به طور کلی صنایع دستی هر کشوری بازتاب‌دهنده سطح فرهنگ و هنر مردم آن می‌باشد. همان‌گونه که گفته شد تعداد هنرهای دستی کشور ما بسیار زیاد است و در ابعاد گوناگون طراحی و تولید می‌شود.

گردشگران و مسافران در شهرهای مختلف ایران چه از داخل و چه در خارج از کشور مشتاقانه این هنر را دنبال می‌کنند و از تولیدات هنری به خوبی استقبال می‌شود. متأسفانه صادرات صنایع دستی ایرانی نسبت به حجم و تنوع بالای این هنرها هنوز به میزان کافی نرسیده و در مقایسه با سایر کشورهای هم‌رده دچار ضعف فراوانی است.

صنایع دستی برتر ایران

در اینجا به معرفی پرطرفدارترین صنایع دستی ایرانی می‌پردازیم و در ادامه توضیح مختصری درباره تعدادی از آن‌ها ذکر می‌کنیم :

• زیورآلات و زینت‌آلات هنری
• میناکاری
• فیروزه کوبی
• معرق کاری
• منبت کاری
• خاتم کاری
• صنایع دستی با استفاده از فلز و آلیاژ مانند حکاکی
• حصیر بافی
• هنرهای دستی بر روی چوب مانند نازک کاری، خراطی و انواع کنده کاری
• دست بافی
• صنایع دستی سنگی مانند مجسمه سازی و حکاکی
• کاشی کاری
• قلم زنی
• تولیدات چرمی و پوستی
• شیشه گری
• سفال و سرامیک
• انواع چاپ های سنتی مانند قلم کاری
• ملیله دوزی
• نمد مالی
• انواع بافت صنایع دستی ایرانی

گلیم ایرانی

فرش و گلیم دستباف

در میان هنرهای دستی ما یکی از مشهور‌ترین و پر فروش‌ترین صنایع دستی ایرانی فرش دستباف می باشد. فرش و گلیم ایرانی در طرح ها و مدل های مختلف بافته می شود و در آن ها مواد اولیه گوناگون که از مواد طبیعی گرفته می‌شود بکار می رود. همچنین شهرت جهانی دارد.

از روزگاران قدیم تاکنون فرش ایرانی همواره زبانزد جهانیان بوده است. زیرا بافت های دستی ایرانیان دارای زیباترین نقشه ها و بهترین کیفیت بوده است. قالیچه، گبه، زیلو، قالی و گلیم در ردیف محبوب ترین و پرطرفدارترین هنرهای دستی ایرانیان قرار دارد. امروزه نیز این هنر حفظ شده و همواره رو به رشد و اعتلای بیشتر می باشد.

ایرانیان همواره دوستداران طبیعت بوده‌اند و طرح ها و نقوش استفاده شده در قالی ها و گلیم ها برگرفته از نقوش سنتی و همچنین عناصر موجود در طبیعت و حیوانات می باشد. شهرهای مختلف ایران مانند اصفهان، کرمان، یزد، کاشان، قشقایی و بختیاری که در زمینه فرش دستباف فعالیت می‌کنند دارای سبک های خاص خود هستند. هر کدام از این مناطق با توجه به ویژگی های قومی و ملی و مذهبی نقوش خاص خود را در بافتن استفاده می کنند.

سفالگری

سفالگری و سرامیک کاری

یکی دیگر از مهم ترین صنایع دستی ایرانی سفال و سرامیک می باشد. این هنر که جزء قدیمی ترین ساخته های دست بشر می باشد اولین بار در ایران در شهر شوش به وجود آمده است. نقش سفالگری در زندگی انسان غیر قابل انکار است است زیرا برای استفاده روزمره بیشترین استفاده از ظروف سفالی می شده است.

ایران پایگاه سفال در سراسر جهان شناخته می‌شود به همین دلیل دارای شهرت جهانی است و ظروف سفالی آن مورد توجه و استقبال گردشگران قرار می‌گیرد. ساخته هایی مانند ظروف سفالی، کوزه سفالی، وسایل تزیینی سفالی و اشیا سفالی گوناگونی که هنرمندان مختلف با نوآوری‌های جالب توجه آن ها را خلق کرده‌اند در زمره آثار سفالی قرار می گیرند.

ظروف سفالی را با استفاده از رنگ های مختلف تزیین می کنند. این ظروف پس از پخته شدن در کوره استحکام کافی پیدا می کنند. هنگامی که در بازارهای صنایع دستی به گردش بپردازید این ساخته ها را در طرح های متنوع مشاهده خواهید کرد.

ظروف فیروزه کوبی اصفهان

فیروزه کوبی

فیروزه کوبی در طبقه بندی صنایع دستی ایران در ردیف هنرهای جدید تر به حساب می آید. این هنرمند قدمتی حدود ۶۷ سال دارد و ابتدا در نیشابور تولید شد. نیشابور به دلیل دارا بودن معادن قدیمی فیروزه یکی از مهمترین شهرهای استخراج کننده این سنگ قیمتی به حساب می آید. هنرمندان روسیه نیز هنر فیروزه کوبی را اجرا می‌کردند اما ایرانیان با خلاقیت و مهارت استادانه آن را به اوج خود رسانده اند.

صنایع دستی فیروزه کوبی در مدل های مختلف بر روی فلز هایی مانند مس، نقره، برنج، برنز ساخته می شوند. در فیروزه کوبی ابتدا ظرف مسی آماده شده و سپس قطعات کوچک فیروزه با نظم و ترتیب دقیق در کنار هم قرار می گیرند و با استفاده از چسب فیروزه کوبی بر روی ظرف ثابت می شوند. هرچقدر قرارگیری این قطعات دقیق تر و منظم تر و فواصل بین آنها کمتر باشد، ارزش کار هنری بالاتر است. امروزه شهر اصفهان مهم ترین مرکز تولید ظروف فیروزه کوبی می باشد.