سکمه دوزی چیست و چه کاربردی دارد؟

 

چشمه دوزی هنری قدیمی است 

 

سکمه دوزی یا چشمه دوزی چیست + طرح ها و روش چشمه دوزی

سکمه دوزی یا چشمه دوزی از جمله رودوزی های سنتی و زیبای ایران است که از زمان های بسیار دور یعنی پیش از اسلام در ایران رواج داشته است اما شکوفایی و اوج آن پس از اسلام است. در سُکمه دوزی با نخ کشی تار و پود پارچه بافت آن را تغییر داده و حالتی توری به وجود می آورند و سپس با بخیه زدن اشکالی منظم و خاص طراحی می کنند. در ادامه جهت آشنایی کامل با چشمه دوزی همراه ما باشید.

سکمه دوزی چیست؟

چشمه دوزی هنری قدیمی است که ریشه در شهر تاریخی اصفهان دارد و از آن می توان به عنوان یکی از قدیمی ترین صنایع دستی های ایرانی که امروزه نیز محبوبیت بالایی دارد یاد کرد. از سکمه دوزی برای تزئین رومیزی یا دستمال سفره و... استفاده می شود. همچنین از این نوع دوخت پس از اسلام در روبندهایی که بانوان استفاده می کردند استفاده می شد تا فضای خالی کافی در مقابل چشمان آنها برای دیدن وجود داشته باشد.

 

این هنر صبر و شکیبایی بسیاری نیاز دارد و افراد در آن با فشار آوردن به وسیله دوخت روی پارچه، کیفیت بافت را تغییر داده و به شکل دلخواه در می آورند. سُکمه دوزی پس از کشیدن تار و پود های پارچه، نقاط معینی از آن را با سوزن دوزی پر کرده و نقش های منظمی ایجاد می کنند. در این روش نخ های بیرون کشیده شده به یکدیگر بخیه می شوند و حالتی فشرده به خود می گیرند.

از سکمه دوزی معمولا همراه با چشمه دوزی، شبکه دوزی، اشرفی دوزی، ستاره دوزی، گل اشرافی و قلاب دوزی استفاده می شود.

 

استفاده از سکمه دوزی برای تولید کوسن و...

 

انواع نقش های سکمه دوزی

در سکمه دوزی از طرح های بسیاری مانند ترنج، سر ترنج یا نیم ترنج، نقش انواع گل ها، شمسه ای، ستاره یا گل و بته و... ستفاده می شود.

 

عکس یک نمونه از طرح های سکمه دوزی

 

در صورتی که تعداد تار و پودهای نخ کش شده برابر با تعداد به جای مانده باشد، منفذهای هماهنگ و یکنواختی ایجاد می کنند که با آن چشمه دوزی گفته می شود اما موارد مشابهی نیز وجود دارند که در آنها از سکمه دوزی استفاده می شود. از جمله این موارد عبارتند از:

 

تور دوزی

در سکمه دوزی در صورت بیشتر بودن تار و پودهای به جای مانده روی آن را به شکل لتوری در می آورند و به این نوع دوخت تور دوزی گفته می شود.

 

شبکه دوزی

در این دوخت قسمتی از طرح تار و پود یا کل تار/ کل پود  نخ کش شده و از روشی رایج به نام ژور دوزی استفاده می شود.